OPINIE: Zorg dat digisprong geen sprong in het onbekende wordt

• Elke leerkracht een laptop geven volstaat niet om de digitalisering te doen slagen. Een langetermijnvisie en focus op ondersteuning en procesoptimalisatie dringen zich op.
• Het afstandsonderwijs tijdens de coronacrisis bracht de pijnpunten al naar boven. De inzet van computers en ICT brengt extra werklast met zich mee, zoals de noodzaak aan goede ICT-infrastructuur.

Elke leerling vanaf het vijfde leerjaar een eigen laptop: dat is de ambitie van ‘de Digisprong’, het project waarmee Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) de digitalisering in Vlaamse scholen een duwtje in de rug wil geven. De Vlaamse regering trekt daar 375 miljoen euro, ofwel 510 euro per leerling, voor uit. Sinds de start van het nieuwe schooljaar kunnen leerkrachten bovendien rekenen op een internetvergoeding van 240 euro per jaar en eigen ICT-materiaal.

Frustratie vermijden

De plannen van Weyts zijn lovenswaardig, zeker omdat Vlaanderen een grote achterstand heeft in te halen op vlak van digitalisering. Maar zullen ze volstaan? Digitalisering vraagt ook om een ICT-beleid en -infrastructuur. Experts pleiten al langer voor een structurele aanpak rond digitalisering, met een duidelijke visie voor de lange termijn. Er is ook tijd voor nodig: een digitale mindset bekom je niet van de ene dag op de andere. Scholen moeten hun leerkrachten en leerlingen voldoende tijd geven om mee te stappen in het verhaal. En al die computers moeten goed en vlot werken. Zoniet riskeert deze operatie gepaard te gaan met de nodige – of beter, onnodige – frustratie.

Lessen uit de lockdown

De coronacrisis heeft de digitaliseringsproblemen uitvergroot. Wie dacht dat de lockdowns en het bijhorende afstandsonderwijs de digitalisering alleen maar ten goede zou komen, komt bedrogen uit. Niet alle leerkrachten en leerlingen waren voorbereid op zo’n plotse omschakeling, velen wilden liefst zo snel mogelijk terug naar de vertrouwde klasomgeving. Heel wat lessen verliepen immers op dezelfde manier als in het verleden, maar dan via een scherm in plaats van in een klaslokaal. Het volstaat duidelijk niet om het onderwijs uit de klasomgeving zomaar te kopiëren naar de digitale wereld.

Strategie en didactiek

Daarom is het belangrijk om aandacht te schenken aan de manier waarop digitalisering wordt georganiseerd, zowel voor als achter de schermen. Minstens even belangrijk als de investering in hardware is het ontwikkelen van een digitale strategie enerzijds en aandacht hebben voor een goede didactiek anderzijds. ICT-coördinatoren in de scholen kunnen daarin een belangrijke rol spelen. Alleen hebben scholen niet altijd de tijd om zich hierover te bekommeren, want er zijn nog heel wat andere kopzorgen in het Vlaamse onderwijs.

Ook de manier waarop digitalisering plaatsgrijpt in het schoolgebouw, qua didactiek én qua logistiek, is een aandachtspunt.

Sinds de herstart van het nieuwe schooljaar is het duidelijk dat de pijnpunten nog niet weggewerkt zijn. ICT-diensten van scholen hebben het druk. Vele vragen keren steevast terug en iedereen wil liefst van al onmiddellijk geholpen worden.

Planlast

Goede tools kunnen scholen, hun leerkrachten en hun leerlingen, helpen bij het stroomlijnen van de digitale processen. Denk bijvoorbeeld aan een kennisdatabank en meldingen- en vragenportaal rond ICT ter ondersteuning van onderwijspersoneel en studenten. Een sterke focus op kennisdeling en het snel en efficiënt beantwoorden van vragen, draagt bij aan de succesvolle uitrol van de digitale aanpak. Leerkrachten ervaren een hoge ‘planlast’, dus het is van primordiaal belang dat de Digisprong hen niet nog meer extra werk bezorgt, maar net minder. Een goede ICT-ondersteuning is daarbij cruciaal.

Tine Vermeulen, consultant voor de publieke sector bij softwarebedrijf TOPdesk