De onmisbare bijdrage van de culturele en creatieve sectoren aan de Brusselse economie
hub.brussels werkte samen met de VUB aan een diepgaande studie rond de impact van de Culturele en Creatieve Industrieën (CCI). Deze sectoren blijken een motor te zijn van de Brusselse economie, en kunnen daarom rekenen op bijzondere ondersteuning om hun relance een duwtje in de rug te geven.
Brussel, 22 februari 2022 – Het Actieplan 2022, dat hub.brussels recent voorstelde, maakte al melding van extra aandacht voor de Culturele en Creatieve Industrieën (CCI) en voor artisanale beroepen. Deze nieuwe studie, die hub.brussels samen met de VUB (Dr. Marlen Komorowski van het Onderzoekscentrum SMIT- Studies on Media, Innovation and Technology) op poten zette, onderstreept nogmaals de cruciale rol die de CCI’s spelen, op economisch, sociaal én cultureel vlak. Tijdens de slotavond van de eerste editie van de projectoproep Crea.brussels, deze maandag, kwam deze vaststelling opnieuw aan de oppervlakte. Deze avond was daarom een uitstekende gelegenheid voor Barbara Trache, Brussels staatssecretaris voor de Economische Transitie, en hub.brussels om hun visie en gewestelijke strategie voor de CCI-sector toe te lichten. Culturele en creatieve ondernemingen staan niet enkel synoniem voor innovatie en emancipatie, maar zijn ook echte economische krachten voor Brussel.
De Culturele en Creatieve Industrieën (CCI) waren, voor de coronacrisis toesloeg, wereldwijd de snelst groeiende economische sectoren. Brussel bleek geen uitzondering op die regel. De voorbije twee jaar diende Covid-19, en dan vooral de beperkende maatregelen, de sector echte rake klappen toe. De impactstudie van de VUB schets een beeld van de Brusselse CCI-sector net voor Covid-19 zware verstoringen met zich meebracht. De bestudeerde CCI-sector omvat onder meer het audiovisuele, software en gaming; muziek; spektakels en visuele kunsten; boeken en pers; reclame en marketing, design en mode; cultuur, kunst en erfgoed; evenementen; architectuur en fotografie.
Deze studie biedt een solide basis om de impact van de coronacrisis in detail te kunnen bestuderen. Aan de hand van deze analyse kan ook bepaald worden welke beleidsmechanismen de sector kunnen ondersteunen bij het herstel. Isabelle Grippa, CEO bij hub.brussels: “De culturele en creatieve industrieën spelen een belangrijke rol op economisch, cultureel en sociaal vlak. Het zijn sectoren die openheid, diversiteit en menselijkheid centraal stellen. Op die manier bieden ze alle lagen van de bevolking een eenvoudigere toegang tot het ondernemerschap.
Barbara Trachte, Staatssecretaris voor de Economische Transitie: “Het is hoopgevend vast te stellen dat de aanbevelingen van deze studie reeds zijn opgenomen in de gewestelijke Brusselse strategie voor de CCI’s. Dit is in de eerste plaats het geval voor de financiering, via de projectoproep Crea.brussels of via Finance&invest.brussels, waar de CCI-sector opgenomen is als strategische prioriteit. Dit is ook het geval dankzij het nieuwe platform voor de CCI, een plek voor overleg en informatie die de zichtbaarheid van de sector wil verhogen. Begeleiding en opleiding staan centraal in deze aanpak, die het economische belang van de sector wil benadrukken. CCI is immers een cruciale sector voor de aantrekkelijkheid van Brussel.”
De eerste voor de hand liggende vaststelling van Dr. Marlen Komorowski van het Onderzoekscentrum SMIT- Studies on Media, Innovation and Technology van de VUB: “Deze sectoren en deelsectoren kenden, op z’n minst tot het begin van de crisis, een constante en bovengemiddelde groei – een gemiddelde jaargroei van 2,4% tussen 2017 en 2018, ten opzichte van 1,2% voor de gehele Brusselse economie.” De culturele en creatieve sectoren staan dus borg voor een belangrijke bijdrage aan de Brusselse economie: 3,2133 miljard euro netto toegevoegde waarde in 2018, oftewel 3,8% van de Brusselse economie.
“We zijn verheugd dat deze studie onze stelling bevestigt, namelijk dat het culturele en creatieve ondernemerschap eindelijk als een echte, essentiële economische sector beschouwd dient te worden, en dus ook prioritair ondersteund moet worden”, zegt Isabelle Grippa, CEO van hub.brussels.
Brussel herbergt de grootste concentratie van creatieve industrieën in België.
Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest geniet van een heleboel troeven als het gaat over CCI’s: denk maar aan de aanwezigheid van de grote ‘spelers’ in de media en culturele wereld (musea, publieke en private radio- en televisiezenders, uitgevers van kranten en magazines,…); de aanwezigheid van vele technische scholen met creatieve inslag en een internationale uitstraling (INSAS, ERG, La Cambre, P.A.R.T.S.,…) en van internationale sectorverenigingen, aangetrokken door de nabijheid van de Europese instellingen. Ook het multiculturele en meertalige karakter van de hoofdstad speelt een grote rol.
De culturele en creatieve industrieën vormen samen de tweede grootste werkgever van het Brussels gewest, na de sector die gevormd wordt door de overheidsadministratie, defensie en de verplichte sociale zekerheid. Bijna 23,5% van de Belgische CCI-banen bevinden zich in Brussel. Met 92.800 werknemers leveren de CCI een grote bijdrage aan de gewestelijke arbeidsmarkt. Daar komen dan nog eens 12.800 freelancers en zelfstandigen bij – goed voor ongeveer 15% van de Brusselse beroepsbevolking. Daarmee zijn de Brusselse CCI’s de tweede grootste werkgelegenheidspool in de Brusselse lokale economie.
Tegenover deze uitstekende cijfers staat een meer sombere vaststelling. Vele werknemers in de CCI zijn zelfstandigen en freelancers, die extra kwetsbaar zijn voor crisissen. Ze maken vaak deel uit van (zeer) kleine ondernemingen, waarvoor hub.brussels tijdens de coronacrisis zeer specifieke steunmaatregelen introduceerde. Toekomstige updates van deze cijfers zullen laten zien hoe de CCI's als geheel, en hun subsectoren afzonderlijk, hebben gereageerd tijdens en na de pandemie.
Als Brussel zijn leiderspositie in de culturele en creatieve wereld wil behouden, zijn enkele aanbevelingen welgekomen. Aan het einde van de impactstudie worden enkele beleidsvoorstellen geformuleerd, waaronder het oprichten van een monitoringssysteem voor de Brusselse CCI’s. Deze moet geïntegreerd worden in het nieuwe platform voor CCI, dat binnenkort zal worden gelanceerd.
Dit platform is bedoeld om het volledige ecosysteem te verenigen op één plek, en vooral: de zichtbaarheid ervan te vergroten. Aangezien de CCI’s in grote mate afhankelijk zijn van technologische evoluties, raden de onderzoekers ook aan om rechtstreeks te investeren in technologisch onderzoek voor de CCI’s, en fondsen vrij te maken voor R&D binnen universiteiten en de industrie. Bovendien is de sector, waar kleine en micro-ondernemingen en freelancebanen vaak de hoofdmoot van uitmaken, erg gebaat bij financiële steunmechanismen. Denk maar aan een initiatief zoals Crea.brussels, dat in 2022 zijn 2de editie lanceert en beurzen biedt tussen de 15.000 en 30.000 euro voor de creatie van innoverende producten of diensten.
Hoe dan ook: de conclusies en lessen die we kunnen trekken uit deze impactstudie, wijzen duidelijk op de cruciale rol van de CCI-sector. De wil om de Brusselse CCI’s te ondersteunen – op gewestelijk, gemeentelijk en federaal niveau in de komende jaren – komt op het juiste moment. Als Brussels Agentschap voor de Bedrijfsondersteuning spreekt het voor zich dat hub.brussels een belangrijke rol speelt in het ondersteunen, begeleiden en stimuleren van deze ondernemingen.
Noot voor de pers
De cijfers die in de studie van de VUB en Dr. Marlen Komorowski van het Onderzoekscentrum SMIT - Studies on Media, Innovation and Technology - worden geanalyseerd, zijn afkomstig van BELFIRST, een platform dat toegang biedt tot de gegevens van alle Belgische ondernemingen (zelfstandigen, kleine vzw's,...) die verplicht zijn rekeningen neer te leggen bij de Balanscentrale van de Nationale Bank van België (NBB). De gegevens zijn geëxtraheerd volgens de analysemethode die in het kader van de hier behandelde studie is ontwikkeld (geselecteerde NACE-codes). Het is van belang erop te wijzen dat de gegevens dus een tijdsverschil van twee jaar vertonen met de huidige situatie.
De teams van hub.brussels centraliseren en analyseren de data via analytics.brussels, een platform voor de visualisatie en analyse van bedrijfsgegevens in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De data-analisten werken deze cijfers jaarlijks bij, en dit op het moment van publicatie van de bedrijven op basis van de aangiftes aan de NBB. Afspraak in juni-juli voor de volgende update!
Zie ook de volledige studie hier
Een tweede projectoproep voor Crea.brussels!
Na de succesvolle eerste editie in 2021, met meer dan 200 kandidaturen en 20 winnaars, wordt de projectoproep Crea.brussels, bedoeld voor Brusselse CCI’s, vernieuwd in 2022. De projectoproep gaat van start in het eerste semester van 2022 en richt zich op projecten die on 2023 moeten worden ontwikkeld. De inzet: een subsidie voor de oprichting, variërende tussen de 15.000 en de 30.000 euro. Het doel van Crea.brussels is het aanmoedigen van ondernemers om een economisch en financieel levensvatbaar product of dienst in een creatieve sector te ontwikkelen.
Om de winnaars van de editie in 2021, georganiseerd door het Gewest en St’ART, te (her)ontdekken: https://www.start-invest.be/Les-laureats-de-l-appel-a-projets-Crea-Brussels?lang=fr
Bram Boriau
